НЕ ТОЙ ФАКУЛЬТЭТ,НЕ ТОЙ ГОРАД,АЛЕ ГЭТА ДА ЛЕПШАГА

Клара Яўгенаўна Бардовіч - адна з першых інфарматараў, загадчыца аптэкай №2, адказны і пісьменны спецыяліст. Акрамя таго, вельмі таварыская і жыццярадасная. Клара Яўгенаўна разгорнута адказала на ўсе пытанні Заруба Дзіны - правізара-рэцэптара аптэкі №31.

– Кім Вы хацелі стаць у дзяцінстве?

– Я з дзяцінства марыла стаць лекарам. Для мяне пах сродкаў дэзінфекцыі ў паліклініцы быў пахам духоў. Таму і паступала на ўрача ў Віцебскі дзяржаўны медыцынскі інстытут.

– Як атрымалася, што Вы сталі правізарам?

– Я скончыла школу з медалём у 1966 годзе. Сёлета было 2 выпускі, таму і тых, хто паступае ўдвая больш. Для паступлення трэба было здаць профільную хімію не ніжэй за 5.

Прадмет я ведала і адказвала добра. З экзаменатарамі ў мяне адбыўся дыялог:

– Дзяўчынка вельмі добрае адказвае. Вы на фармацэўтычны факультэт пойдзеце?

– Не, на лячэбны.

– Значыць задаём далей пытанні.

І задавалі датуль, пакуль я на адзін не адказала. Мне паставілі чацвёрку. У гэты год я нікуды не паступіла.

На наступны, калі ўсё здавалі іспыты, я ляжала ў лякарні.

У трэці год паступленні мне падказалі, што ў Рыжскім медыцынскім інстытуце конкурс значна меншы. Я туды паехала. Уявіце мае эмоцыі, калі я даведалася, што профільны прадмет для паступлення на лячэбны факультэт - гэта фізіка! У Віцебску хімія была і на лячэбны, і на фармацэўтычны. Я жудасна знервавалася, хацела вяртацца дадому.

У хаце, дзе мы спыніліся, на першым паверсе была аптэка. Гаспадыня прапанавала яе паглядзець. Мы пагутарылі з правізарамі, прайшліся па ўсіх кабінетах. Яны кажуць: Паглядзіце, як мы працуем. Мы ў чыстых белых халатах. Людзі з павагай да нас ставяцца». Так мяне і ўгаварылі.

На наступны дзень я панесла дакументы ў інстытут на фармацэўтычны факультэт. Здала выдатна ўступныя іспыты і паступіла на рускую плынь. І калі расказала пра гэта бацьку, ён ад радасці расплакаўся. А ў мяне гэтай радасьці не было. Былі перажыванні, што давядзецца з дому з'ехаць.

Вось так маё паступленне расцягнулася на 3 гады: аказаўся і горад іншы, і факультэт.

Праз 2 гады я перавялася ў Віцебск. Зусім не перажывала. Я вельмі сумавала па хаце, па родных. У 1973 скончыла ВДМІ і стала правізарам.

- Чым Вам запомнілася вучоба ў Рызе?

- Рыга ўразіла мяне сваёй прыгажосцю. Усюды чыста, шмат кветак. Медыцынскі інстытут меншы за Віцебскі, карпусы па ўсім горадзе раскіданыя, але не страшна. Было вельмі цікава вучыцца.

У нас у групе было 15 чалавек: грузін, 2 беларусы, эстонка, літоўка і рускамоўныя латышы. Узаемаадносіны былі выдатныя. Мы часта хадзілі ў музеі, тэатры, саборы.

- Як прайшло Ваша размеркаванне?

– Размеркавалі мяне хімікам-аналітыкам у Полацкую лабараторыю. Я была задаволеная. Знайшлі здымную кватэру, да пераезду ўсё было гатова.

За пару дзён да пачатку працы прыходжу ў аддзел кадраў, а мне кажуць: "Чаму вы раней не прыйшлі?" А, уласна кажучы, навошта? Размеркаванне мяне задавальняе, працоўнае месца ёсць. Я даведалася, што звальняецца фармацэўтычны інспектар і мяне жадаюць паставіць на яго месца. Мне прапанавалі папрацаваць 1 месяц, а калі не спадабаецца - ехаць у Полацак. Я пагадзілася.

- Раскажыце пра Ваш шлях у Фармацыі.

- Я прапрацавала ў аптэчным упраўленні на пасады інспектара 6 гадоў. Мне вельмі падабалася. Было шмат камандзіровак - я аб'ездзіла ўсю Віцебскую вобласць. Асабліва любіла восеньскія паездкі. Калектыў у нас быў добры. Начальніца аддзела Якімава Валянціна Васільеўна адразу зрабіла ўражанне строгага кіраўніка. На гэтай пасадзе яна прапрацавала 30 гадоў. Гэта сапраўды быў пісьменны і паважаны спецыяліст. Да яе заўсёды можна было прыйсці па параду, яна нас падтрымлівала і дапамагала ў цяжкія моманты.

Хачу яшчэ пару слоў сказаць пра майго калегу Ясючэня (Цяпкінай) Ліліі Мікалаеўны. Яна 31 год працавала ў арганізацыйна-фармацэўтычным аддзеле. Яе паважала ўся вобласць. Якой толькі працай Лілія Мікалаеўна не займалася. Апроч пастаянных камандзіровак яна арганізоўвала агляды-конкурсы, была вядучай.

Я не хацела сыходзіць з аддзела, але па сямейных абставінах перайшла ў аптэку №2. Загадчык Міхаіл Яфімавіч Фурман прапанаваў пасаду намесніка па інфармацыйнай рабоце. Я была адной з першых інфарматараў у Віцебскай вобласці.

У тыя гады лекаў было недастаткова. Таму лекары нашай паліклінікі і лякарні, якія рэгулярна збіраліся ў мяне на 5-хвілінках, стала патрабавалі новыя паступленні. Наогул, я з лекарамі ніколі не працавала (тым больш з такой колькасцю - збіралася чалавек 100) і вельмі перажывала. Але мяне падтрымлівалі загадчык паліклінікі і галоўны ўрач.

Я шмат чытала, увесь час вучылася. Не будзеш выглядаць белай варонай перад лекарамі. Мне падказалі адну хітрасць: каб мяне паважалі і ўспрымалі сур'ёзна, трэба першыя пару хвілін надаць разбору няправільна выпісаных рэцэптаў. Мне гэтая ідэя спадабалася. Таму кожную 5-хвілінку я пачынала з памылак, а потым ужо давала інфармацыю пра лекі. 2 гады я была на гэтай пасадзе, а потым стала звычайным намеснікам.

Хочацца сказаць, Міхаіл Яфімавіч Фурман - цікавы і разумны чалавек. Ён прайшоў вайну. Апроч працы загадчыкам быў сакратаром партыйнай арганізацыі ў Віцебску. Гэта быў вельмі паважаны чалавек, добры кіраўнік. Апроч працоўных момантаў, ён вучыў нас, як трэба ставіцца адзін да аднаго, да наведвальнікаў, як быць добрым чалавекам. Светлая памяць аб ім заўсёды будзе са мной.

Калі ў 1986 годзе ён пайшоў на пенсію, я заняла ягонае месца. Была загадчыцай 18 гадоў - да сваёй пенсіі.

- Якая з пасад была больш цікавай?

- Усе былі добрыя. Мусіць, больш падабалася праца інспектарам. Я любіла шматлікія паездкі, добра размаўлялі з калегамі. Загадчыцы спачатку было складана працаваць. Намеснікам, вядома, прасцей: ты за нечай спіной. Адно заставалася нязменна: я заўсёды працавала ў сваё задавальненне.

- Якія складанасці былі ў працы?

- Хацелі стаць аптэкай 1-ай катэгорыі, але так і не атрымалася. Адкрывалі новыя аптэчныя пункты, на іншы адрас пераязджалі. Некаторы час, каб трымацца на плаву, у нас функцыянаваў аддзел кансігнацыі.

Вядома, былі складанасці, але я вельмі радая, што апынулася ў Фармацыі. Мы нават страху перабудоўнага перыяду толкам не адчулі. У нас заўсёды быў пастаянны заробак.

- Раскажыце пра які-небудзь выпадак з працы, які Вам запомніўся.

- Калі я была інспектарам, мы былі ў камандзіроўцы ў вёсцы Лынтупы Пастаўскага раёна. Гасцініц, само сабой, не было, таму спыніліся ў загадчыцы аптэкі. Памятаю, сярод ночы да яе стукацца ў акно: "Дапамажыце, дзіцяці дрэнна". Загадчыца ўстала, сабрала сумку і пайшла да дзіцяці. Мяне гэта ўразіла.

Вельмі часта спыняліся ў загадчыкаў. Яны нас і прытуляць, і накормяць, а мы ім акт і вымову ўлепім. Няёмка.

- Скажыце, Вы шкадавалі аб тым, што не сталі лекарам?

- Я 50 гадоў прапрацавала ў Фармацыі і ні разу не пашкадавала аб тым, што стала правізарам. Я рада, што так склаліся абставіны. Я задаволена працай і тымі людзьмі, з якімі працавала.

- Што Вас матывуе?

- Тое, што жыццё працягваецца. Незразумела, што нас чакае заўтра. Прачнуўся - дзякуй, што жывы і здаровы. Трэба лавіць момант і шанаваць тое, што маеш.

Праца ў аптэцы таксама матывуе. Нельга адстаць ад часу, трэба ўвесь час вучыцца. Асабліва тым, хто стаіць ля першага стала. Людзі задаюць шмат пытанняў - трэба даць правільныя адказы.

- Можа, у Вас ёсць пажаданне для чытачоў?

- Здароўя і свету!

Гутарыла правізар-рэцэптар аптэкі №31 Заруба Дзіна Андрэеўна